چرا سکته مغزی در جوانان رو به افزایش است؟ بررسی عوامل خطر جدید

اگر تا چند سال پیش کسی درباره سکته مغزی صحبت می کرد، ذهن همه به سمت سنین بالای 60 یا 70 سال می رفت. اما در سال های اخیر، گزارش ها نشان می دهد که این بیماری در میان جوانان و حتی افراد 20 تا 40 ساله در حال افزایش است؛ موضوعی که بسیاری از متخصصان مغز و اعصاب را نگران کرده است. سکته مغزی دیگر یک بیماری «ویژه سالمندان» نیست و سبک زندگی مدرن، استرس های شدید، فشارهای شغلی و تغییرات عادت های روزمره باعث شده این خطر به سنین پایین برسد.

واقعیت این است که مغز، برخلاف تصور رایج، با کوچک ترین اختلال در جریان خون، دچار آسیب های جدی و گاهی غیرقابل برگشت می شود؛ به همین دلیل شناخت عوامل خطر جدید، آگاهی از نشانه ها و مراجعه به موقع به بهترین جراح و متخصص مغز و اعصاب تهران اهمیت زیادی دارد. بسیاری از بیماران جوانی که دچار سکته شده اند، قبل از حادثه فقط یک علامت کوچک و گذرا داشته اند یا اصلا علامتی نداشتند. همین موضوع اهمیت پیشگیری و سبک زندگی سالم را دوچندان می کند.

سکته مغزی دقیقا چیست و چرا در جوانان نگران کننده تر است؟

سکته مغزی زمانی رخ می دهد که خون رسانی به بخشی از مغز مختل یا کاملا قطع شود. این قطع شدن خون رسانی می تواند به دلیل انسداد رگ (سکته ایسکمیک) یا پاره شدن رگ (سکته هموراژیک) باشد. در هر دو حالت، سلول های مغزی ظرف چند دقیقه شروع به مرگ می کنند و همین موضوع باعث ایجاد علائم ناگهانی مثل بی حسی، ناتوانی در تکلم، اختلال بینایی یا ضعف یک سمت بدن می شود.

اما چرا وقوع سکته در جوانان اهمیت بیشتری دارد؟

• زیرا جوانان معمولا در دوران شغلی فعال هستند و کوچک ترین آسیب مغزی می تواند مسیر زندگی و کار آنها را برای همیشه تغییر دهد.
• چون اغلب تصور نمی کنند در معرض سکته هستند و دیرتر به علائم توجه می کنند.
• زیرا عوامل خطر جدید مرتبط با سبک زندگی، سرعت پیشرفت بیشتری در سنین پایین پیدا کرده اند.
• و چون تشخیص دیرهنگام در جوانان شایع تر است؛ پزشکان نیز گاهی احتمال سکته را کمتر در نظر می گیرند.

برای همین است که متخصصانی مانند دکتر آرش فتاحی همواره بر اهمیت توجه به علائم هشداردهنده حتی در سنین جوانی تاکید می کنند.

عوامل خطر جدید سکته مغزی در جوانان

1. استرس مزمن و فشار روانی شدید

زندگی امروز پر از فشارهای ذهنی، شغلی و مالی است؛ فشارهایی که نه تنها روی روح و روان اثر می گذارند، بلکه با تغییرات هورمونی و التهابی بدن، احتمال سکته را افزایش می دهند. چرا استرس باعث سکته می شود؟

• افزایش هورمون کورتیزول و بالا رفتن فشار خون
• ایجاد التهاب عروقی
• افزایش احتمال لخته شدن خون
• ایجاد اختلال در ضربان قلب

جوانان شاغل با ساعت کاری طولانی، دانشجویان تحت فشار امتحان، کسانی که چند شغل دارند، و جوانانی که با مشکلات مالی مزمن دست و پنجه نرم می کنند به میزان بیشتری در معرض این خطر هستند.

2. سبک زندگی کم تحرک

نشستن طولانی مدت، استفاده زیاد از موبایل و لپ تاپ و کاهش فعالیت بدنی یکی از مهم ترین دلایل افزایش سکته مغزی در جوانان است. کم تحرکی باعث افزایش چربی خون ، کاهش گردش خون ، افزایش احتمال لخته و چاقی شکمی و مقاومت به انسولین میشود که همگی خطرات بروز سکته را بالا می برند.

3. تغذیه نادرست و مصرف فست فود

تغییر ذائقه غذایی جوانان به سمت غذاهای چرب ، نمکی و فرآوری شده باعث شده مشکلات قلبی – عروقی به سنین پایین منتقل شود. اثر تغذیه ناسالم :

• افزایش کلسترول
• التهاب مزمن رگ ها
• افزایش فشار خون
• چاقی و دیابت پنهان

4. افزایش مصرف دخانیات و سیگار الکترونیکی

برخی جوانان تصور می کنند ویپ و سیگار الکترونیکی بی خطر است؛ در حالی که این محصولات باعث تنگی رگ و افزایش لخته می شوند. اثرات دخانیات بر سکته:

• آسیب به دیواره عروق
• کاهش اکسیژن رسانی
• افزایش احتمال انسداد رگ های مغزی

5. افزایش شیوع دیابت پنهان

دیابت همیشه با علامت آشکار همراه نیست. بسیاری از جوانان بدون اینکه بدانند سطح قند خون بالایی دارند. چرا دیابت پنهان خطرناک است؟ چون باعث تنگ شدن رگ ها ، افزایش احتمال لخته و آسیب آرام و بی صدا به عروق

6. چاقی شکمی و اضافه وزن

چربی شکمی یکی از مهم ترین عوامل التهاب عروقی، مقاومت به انسولین و افزایش فشار خون است.

7.  مصرف الکل، محرک ها و نوشیدنی های انرژی زا

این مواد باعث افزایش ناگهانی فشار خون و بی نظمی ضربان قلب می شوند و زمینه سکته را فراهم می کنند.

8. کمبود خواب و بی خوابی مزمن

کمتر از 6 ساعت خواب در روز خطر سکته را دو برابر می کند.

9. مشکلات پنهان قلبی

آریتمی ، سوراخ بین دهلیزی و مشکلات مادرزادی قلب می توانند لخته را از قلب به مغز منتقل کنند.

10. بیماری های خودایمنی

بیماری هایی مثل لوپوس یا سندرم آنتی فسفولیپید احتمال مشکلات عروقی و سکته را افزایش می دهند.

نشانه هایی از سکته که در جوانان نادیده گرفته می شود

• بی حسی ناگهانی یک سمت بدن
• اختلال گفتار
• سردرگمی
• تاری یا کاهش دید
• سرگیجه شدید
• سردرد ناگهانی و متفاوت

نادیده گرفتن این علائم می تواند منجر به آسیب غیرقابل برگشت شود.

 نکته کلیدی : تشخیص زودهنگام عوامل خطر توسط متخصصی مانند دکتر فتاحی می تواند احتمال بروز سکته در جوانان را به شدت کاهش دهد. مراجعه به جراح و متخصص مغز و اعصاب در صورت مشاهده علائم یا داشتن سبک زندگی پرخطر ضروری است.