تفاوت بین وام با تسهیلات چیست؟ [+مزایا و معایب]
تا حالا برایتان پیش آمده که هنگام مراجعه به بانک یا مطالعه شرایط مالی با دو واژه وام و تسهیلات روبه‌رو شوید و ندانید دقیقاً چه فرقی با هم دارند؟ بسیاری از افراد این دو اصطلاح را به‌جای هم به کار می‌برند اما در واقع هر کدام معنا، شرایط و کاربرد متفاوتی دارند که دانستن آن‌ها می‌تواند مسیر انتخاب شما را تغییر دهد. اگر می‌خواهید با زبانی ساده ولی دقیق، تفاوت این دو مفهوم را بشناسید و بدانید در چه موقعیتی کدام گزینه به‌صرفه‌تر است تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
راهنمای مطالعه
تسهیلات چیست؟
برای درک بهتر مفهوم تسهیلات، ابتدا باید به معنای لغوی آن نگاهی بیندازیم. در فرهنگ لغت فارسی، تسهیلات به معنای امکانات یا اقداماتی برای آسان‌تر شدن کار آمده است. در حوزه مالی و بانکی ایران، این واژه به هرگونه امکانات و اعتبارات مالی اطلاق می‌شود که بانک‌ها یا مؤسسات اعتباری در قالب وام، اعتبار، اجاره به شرط تملیک، خرید دین و سایر روش‌ها در اختیار افراد حقیقی، شرکت‌ها و سازمان‌ها قرار می‌دهند تا مسیر دستیابی آن‌ها به اهداف مالی، تجاری یا شغلی هموار شود. بر همین اساس، می‌توان گفت تسهیلات یک ابزار مالی جامع است که تمامی انواع وام‌های بانکی نیز در زیرمجموعه آن قرار می‌گیرند.
خرید اقساطی راهکاری مناسب برای تهیه کالا یا خدمات دلخواه بدون فشار مالی یک‌باره است و امکان برنامه‌ریزی بهتر هزینه‌ها را فراهم می‌کند.
وام چیست؟
وام یکی از انواع تسهیلات مالی است که بانک‌ها یا مؤسسات اعتباری پس از بررسی مدارک، انجام اعتبارسنجی و تأیید شرایط متقاضی، مبلغ مشخصی پول را با نرخ سود معین و دوره بازپرداخت از پیش تعیین‌شده در اختیار او قرار می‌دهند. دریافت‌کننده وام موظف است اصل مبلغ به همراه سود تعیین‌شده را طبق جدول اقساط و در زمان مقرر بازپرداخت کند. در صورت عدم پایبندی به این تعهد، بانک می‌تواند مطابق قوانین، جریمه‌هایی مانند دریافت وجه التزام، کسر اقساط از حقوق ضامن یا حتی توقیف اموال را اعمال کند. این ویژگی‌ها باعث می‌شود وام، ابزاری ساختارمند و قانونمند برای تأمین نیازهای مالی باشد.
انواع تسهیلات و وام‌های بانکی
برای پاسخ دقیق به پرسش تفاوت وام با تسهیلات چیست؟ لازم است ابتدا با مهم‌ترین انواع آن‌ها آشنا شویم. در نظام بانکی ایران، تنوع گسترده‌ای از تسهیلات و وام‌ها ارائه می‌شود که هر کدام اهداف، شرایط و کاربردهای متفاوتی دارند. به طور کلی، قسط تسهیلات مبلغی شامل اصل وام، سود و در برخی موارد درصدی از کارمزد است که باید در موعد مقرر توسط وام‌گیرنده یا ضامن به حساب بانک واریز شود. در ادامه به رایج‌ترین نمونه‌ها اشاره می‌کنیم:
با خرید PS5 قسطی می‌توانید بدون نیاز به پرداخت کامل وجه در ابتدا، کنسول محبوب خود را تهیه کرده و هزینه آن را در چند ماه بپردازید.
- وام قرض‌الحسنه: مبلغی معین که بدون سود و بهره بانکی در اختیار متقاضی قرار می‌گیرد و تنها اصل مبلغ در اقساط تعیین‌شده بازپرداخت می‌شود. این نوع وام معمولاً برای اهداف حمایتی مانند ازدواج یا کمک‌هزینه ضروری پرداخت می‌شود.
- وام مرابحه: مناسب خرید کالا یا مواد اولیه است. در این روش، بانک به‌عنوان واسطه، کالا را از فروشنده خریداری و سپس با افزودن سود مشخص به‌صورت اقساطی به خریدار می‌فروشد. این وام برای افرادی که سرمایه کافی برای خرید نقدی ندارند یا برای واحدهای تولیدی جهت تهیه مواد اولیه بسیار کاربردی است.
- وام جعاله: تسهیلاتی که بر اساس قرارداد، وام‌گیرنده (جاعل) انجام کار مشخصی را بر عهده می‌گیرد و در ازای آن، هزینه کار به‌عنوان مبلغ وام پرداخت می‌شود. در نظام بانکی، وام جعاله اغلب برای تعمیرات مسکن ارائه می‌شود.
- خرید دین بانکی: بانک مطالبات مدت‌دار مشتری (مانند چک یا سفته) را پیش از سررسید خریداری کرده و مبلغ نقدی آن را پس از کسر کارمزد در اختیار مشتری قرار می‌دهد.
- تسهیلات مشارکت مدنی: بانک و مشتری سرمایه خود را برای انجام پروژه‌ای مشترک به کار می‌گیرند و سود حاصل طبق قرارداد تقسیم می‌شود.
- تسهیلات مضاربه: بانک سرمایه لازم برای انجام فعالیت اقتصادی را در اختیار عامل قرار می‌دهد و سود حاصل بر اساس درصد توافقی میان طرفین تقسیم می‌شود.
- تسهیلات سلف: بانک پیش‌خرید محصولات یا خدمات مشتری را انجام می‌دهد و مبلغ آن را نقداً پرداخت می‌کند تا مشتری بتواند هزینه‌های تولید یا ارائه خدمات را تأمین کند.
- تسهیلات اشتغال‌زایی و سفر: وام‌هایی با شرایط ویژه برای حمایت از کارآفرینی یا تسهیل سفرهای ضروری یا فرهنگی.
تفاوت اصلی وام و تسهیلات
با وجود شباهت‌های ظاهری، وام و تسهیلات در ماهیت، دامنه کاربرد و اهداف تفاوت‌های قابل‌توجهی دارند. تسهیلات، مفهوم گسترده‌تری است که هر نوع حمایت مالی بانک‌ها یا مؤسسات اعتباری به افراد و سازمان‌ها را شامل می‌شود، در حالی که وام، یکی از انواع تسهیلات است که ساختار ساده‌تر و شرایط بازپرداخت مشخص‌تری دارد. شناخت این تفاوت‌ها به شما کمک می‌کند انتخاب بهینه‌تری برای تأمین نیاز مالی خود داشته باشید.
خرید آیفون قسطی این فرصت را به شما می‌دهد که جدیدترین مدل آیفون را در اختیار داشته باشید و مبلغ آن را به‌صورت ماهانه و در بازه زمانی دلخواه تسویه کنید.
| عنوان مقایسه | تسهیلات | وام |
| تعریف | هر نوع امکانات و اعتبارات مالی که برای تسهیل دستیابی به اهداف مالی، تجاری یا شغلی به اشخاص حقیقی و حقوقی اعطا می‌شود. | پرداخت مبلغی مشخص با نرخ بهره و دوره بازپرداخت از پیش تعیین‌شده به متقاضی. |
| دامنه کاربرد | گسترده و شامل وام، مشارکت مدنی، مضاربه، جعاله، خرید دین، سلف و سایر روش‌ها. | محدود به اعطای وجه نقد یا معادل آن برای مصرف یا سرمایه‌گذاری شخصی یا تجاری. |
| هدف اصلی | تسهیل فعالیت‌های اقتصادی، ایجاد فرصت‌های تجاری، حمایت از پروژه‌ها و بهبود وضعیت مالی متقاضی. | تأمین فوری نیاز مالی با الزام بازپرداخت اصل و سود در زمان مقرر. |
| نوع تعامل با بانک | در برخی موارد بانک در سود حاصل از پروژه یا فعالیت شریک می‌شود (مانند مشارکت مدنی یا مضاربه). | بانک صرفاً بهره مشخصی را دریافت می‌کند و در سود یا زیان پروژه دخالتی ندارد. |
| ماهیت حقوقی | مجموعه‌ای از ابزارهای مالی با قراردادهای متنوع که می‌تواند شامل قرض، مشارکت یا پیش‌خرید باشد. | نوعی قرض مالی که در قالب قرارداد مشخص با تعهد بازپرداخت منعقد می‌شود. |
تفاوت در اهداف دریافت وام و تسهیلات
اهداف متقاضیان وام و تسهیلات با یکدیگر تفاوت اساسی دارد. معمولاً افرادی که درخواست وام می‌دهند به دنبال تأمین مبلغی مشخص برای نیازهای شخصی یا فوری مانند پرداخت بدهی، خرید یا ساخت مسکن، پس‌انداز، پوشش هزینه‌های درمانی یا سایر مخارج روزمره هستند. در مقابل، متقاضیان تسهیلات – که می‌توانند اشخاص حقیقی، شرکت‌ها یا سازمان‌ها باشند اغلب به دنبال تأمین منابع مالی برای توسعه کسب‌وکار، افزایش سرمایه، ایجاد فرصت‌های شغلی، خرید مواد اولیه یا اجرای پروژه‌های تولیدی و سرمایه‌گذاری هستند. این تفاوت در اهداف، نشان می‌دهد که وام بیشتر برای رفع نیازهای فردی و کوتاه‌مدت کاربرد دارد در حالی که تسهیلات اغلب با رویکردی بلندمدت و توسعه‌محور ارائه می‌شوند.
جمع بندی؛ تفاوت بین وام با تسهیلات چیست؟
در نهایت، تسهیلات مفهومی گسترده‌تر از وام است و هر نوع حمایت یا اعتبار مالی بانک‌ها و مؤسسات اعتباری را در بر می‌گیرد در حالی که وام تنها یکی از انواع تسهیلات محسوب می‌شود که معمولاً به شکل پرداخت مبلغی مشخص با نرخ بهره و دوره بازپرداخت تعیین‌شده ارائه می‌گردد. اهداف دریافت این دو نیز متفاوت است؛ وام غالباً برای نیازهای شخصی و کوتاه‌مدت به کار می‌رود اما تسهیلات اغلب با هدف توسعه کسب‌وکار، سرمایه‌گذاری یا اجرای پروژه‌های اقتصادی ارائه می‌شود. فروشگاه مای قسط به‌عنوان یکی از معتبرترین مراکز فروش اقساطی در کشور با ارائه فرایند سریع و آسان خرید اقساطی، تجربه‌ای راحت و بی‌دردسر را برای مشتریان فراهم می‌کند. این مجموعه با تنوع بالای محصولات و پوشش کامل خدمات خرید اقساطی در سراسر کشور، به‌ویژه شهر تهران، توانسته رضایت گسترده‌ای جلب کند. تحویل فوری کالا پس از خرید از دیگر مزیت‌های برجسته مای قسط است که آن را به انتخابی مطمئن و کارآمد برای خریداران تبدیل کرده است. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به وب‌سایتmyghest.com مراجعه کرده یا با شماره 02122255880 تماس بگیرید.
سوالات متداول تفاوت بین وام با تسهیلات چیست؟
آیا امکان دریافت همزمان وام و تسهیلات از یک بانک وجود دارد؟
بله. در صورت داشتن شرایط اعتباری مناسب و نبود بدهی معوق، می‌توانید همزمان از یک بانک هم وام و هم سایر انواع تسهیلات دریافت کنید اما سقف اعتباری و توان بازپرداخت شما توسط بانک بررسی خواهد شد.
آیا نرخ سود وام و تسهیلات همیشه ثابت است؟
خیر. نرخ سود بسته به نوع وام یا تسهیلات، مدت بازپرداخت، قرارداد منعقدشده و سیاست‌های بانک مرکزی می‌تواند ثابت یا متغیر باشد. برخی تسهیلات مانند قرض‌الحسنه اصلاً سود بانکی ندارند.
آیا دریافت تسهیلات نیاز به ضمانت بیشتری نسبت به وام دارد؟
در بسیاری از موارد بله چون تسهیلات معمولاً مبالغ بالاتر یا پروژه‌های بزرگ‌تری را پوشش می‌دهند، بانک‌ها ممکن است ضمانت‌های بیشتری مانند وثیقه ملکی، ضمانت‌نامه بانکی یا چند ضامن معتبر درخواست کنند.
