روزهای جنگ و اینستاگرام؛ برند شما باید چه واکنشی در تولید محتوای اینستاگرام خود داشته باشد؟
در روزهایی که تیتر اخبار پر است از تنش‌های منطقه‌ای و هشدارهای امنیتی در رابطه با شرایط بحرانی جنگ در ایران، فضای ذهنی جامعه نیز به‌طور طبیعی دستخوش نگرانی، حساسیت و گاه ترس می‌شود. در این میان اینستاگرام به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین رسانه ارتباطی کسب‌وکارها با مخاطبانشان از این فضا جدا نیست. بسیاری از برندهایی که در این شبکه اجتماعی فعالیت دارند با این دغدغه مواجه شده اند که آیا در چنین شرایطی باید محتوا منتشر کنیم؟ اگر بله، چطور؟استراتژی درست در روزهای جنگ و بحران چیست؟ در ادامه، به بررسی دقیق این موضوع می‌پردازیم.
راهنمای مطالعه
تأثیر جنگ‌ها و شرایط بحرانی بر رفتار کاربران در اینستاگرام
در شرایط بحرانی مانند جنگ یا تنش‌های سیاسی و نظامی، رفتار کاربران در فضای مجازی تغییرات قابل توجهی می‌کند. این تغییرات نه فقط احساسی، بلکه عمیقاً رفتاری، روانی و حتی الگوریتمی هستند که در ادامه به مهمترین موارد در این زمینه اشاره می‌کنیم:
۱. کاهش آستانه تحمل کاربران
در زمان‌های بحران، کاربران حساس‌تر می‌شوند. شوخی‌ها، محتوای فروش مستقیم یا حتی بی‌تفاوتی نسبت به اتفاقات روز می‌تواند به سرعت باعث نارضایتی، آنفالو یا حتی تخریب برند شود. به یاد داشته باشید که فضای احساسی جامعه، به سرعت به فضای آنلاین هم سرایت می‌کند.
۲. افزایش علاقه به اخبار و محتوای تحلیلی
در روزهای جنگ، الگوریتم‌های اینستاگرام و سایر شبکه‌ها پر می‌شود از اخبار لحظه‌ای؛ کاربران زمان بیشتری را صرف رصد اخبار و تحلیل‌ها می‌کنند و در نتیجه توجه‌شان به محتوای تجاری و تبلیغاتی کمتر می‌شود. این یعنی رقابت برای جلب توجه، سخت‌تر از همیشه خواهد بود.
۳. افزایش نرخ اسکرول و کاهش نرخ تعامل
مطالعات رفتاری نشان می‌دهد که در زمان بحران، کاربران با شتاب بیشتری در اینستاگرام اسکرول می‌کنند و کمتر روی محتواهای منتشر شده مکث می‌کنند. این یعنی حتی محتوای خوب هم اگر در لحظه اول تأثیرگذار نباشد، خیلی زود رد می‌شود؛ بنابراین نرخ لایک، کامنت و ذخیره کاهش پیدا می‌کند مگر آنکه محتوا به شدت با شرایط همدل باشد.
۴. تغییر احساسات غالب (از هیجان به اضطراب)
فضای دیجیتال، بازتابی از ذهن جمعی است. زمانی که موضوع جنگ در صدر توجه‌هاست، احساساتی مانند نگرانی، خشم، ترس و ناامیدی بیشتر دیده می‌شود. برندهایی که همچنان با لحن شاد و بی‌خیال محتوا تولید می‌کنند، از نظر مخاطب بی‌ربط یا حتی بی‌احساس تلقی می‌شوند.
۵. افزایش حساسیت نسبت به لحن برند
مخاطبان در این شرایط به شدت روی لحن پیام‌ها حساس می‌شوند. هر جمله‌ای که طعم بازاریابی یا بی‌توجهی به شرایط داشته باشد، ممکن است واکنش منفی شدید به دنبال داشته باشد. لحن باید دقیقاً متناسب با حال‌وهوای عمومی تنظیم شود.
سه اشتباه رایج برندها در تولید محتوا هنگام بحران
در دوران بحران‌هایی مثل جنگ یا ناآرامی‌های اجتماعی، برندها معمولاً در یک دوراهی سخت گیر می‌افتند: «حرف بزنند یا سکوت کنند؟» و اگر قرار است حرفی بزنند چطور این کار را به صورت حرفه‌ای انجام دهند؟ بسیاری از برندها در همین نقطه تصمیم‌گیری، دچار اشتباهاتی می‌شوند که نه تنها به دیده شدنشان کمک نمی‌کند، بلکه ممکن است به قیمت از دست دادن اعتبار و حتی فالوورهایشان تمام شود.
در ادامه به سه اشتباه پر تکرار برندها در این شرایط اشاره می‌کنیم:
۱. نادیده گرفتن بحران و ادامه دادن روال همیشگی
وقتی مردم در حال رصد اخبار جنگ، ناآرامی یا بحران هستند، محتوای همیشگی شما دیگر “عادی” به نظر نمی‌رسد، بلکه «بی‌ربط» یا حتی «بی‌احساس» تلقی می‌شود. برندهایی که مثل روزهای عادی کپشن‌های تبلیغاتی می‌نویسند یا پست‌های شاد منتشر می‌کنند، ممکن است ناخواسته حس بی‌تفاوتی نسبت به شرایط جامعه را القا کنند. این اشتباه نه تنها تعامل را پایین می‌آورد بلکه ضربه سنگینی به اعتماد مخاطبان وارد می‌کند.
۲. همدلی ظاهری بدون عمق واقعی
برخی برندها سعی می‌کنند با یک استوری خاکستری و یک جمله کلیشه‌ای مثل «در کنار مردم هستیم» بحران را پشت سر بگذارند. اما واقعیت این است که مخاطب امروز دقیق، هوشیار و باهوش‌تر از همیشه است. ژست‌های سطحی و شعارگونه نه تنها تأثیر مثبت ندارند، بلکه ممکن است برند را ریاکار و فرصت‌طلب جلوه دهند. همدلی واقعی یعنی شناخت دغدغه مخاطب و ارائه راه‌حل یا محتوا متناسب با آن.
۳. توقف کامل تولید محتوا
در نقطه مقابل، برخی برندها تصمیم می‌گیرند سکوت کامل پیشه کنند و به خیال خودشان «منتظر آرام شدن اوضاع» بمانند. این تصمیم در دنیای پررقابت اینستاگرام، ممکن است هزینه زیادی داشته باشد. اگر صدای برند شما در زمان بحران شنیده نشود، به سختی دوباره جایگاه خود را در ذهن مخاطب باز می‌کنید. توقف کامل، مخاطب را رها می‌کند و احتمالاً باعث می‌شود به سمت برندهای دیگر سوق پیدا کند، به‌ویژه برندهایی که با زیرکی محتواهای همدلانه و مؤثر منتشر می‌کنند.
اما واکنش حرفه‌ای چیست؟ تولید محتوای هوشمندانه در بحران
در زمان وقوع بحران‌هایی مثل جنگ، برندهایی موفق‌ترند که نه‌تنها احساسات مخاطب را درک می‌کنند، بلکه با درایت و برنامه‌ریزی محتوای خود را متناسب با فضای عمومی جامعه تنظیم می‌کنند. واکنش حرفه‌ای فقط «احساساتی شدن» نیست، بلکه ترکیبی است از درک شرایط، حفظ هویت برند و ایجاد ارزش واقعی. اما چطور؟
در ادامه به چند راهکار عملی و هوشمندانه برای تولید محتوا در این دوران اشاره می‌کنیم:
۱. بازنگری در تقویم محتوایی
اولین قدم، توقف برنامه‌های از پیش‌تعیین‌شده و بازنگری فوری در تقویم محتوایی است. بررسی کنید چه پست‌هایی با حال‌وهوای فعلی ناهماهنگ هستند، چه چیزهایی باید حذف، اصلاح یا به تعویق بیفتد. در بحران، انعطاف‌پذیری محتوایی به مراتب مهم‌تر از نظم تقویمی است.
۲. استفاده از لحن همدلانه، نه غم‌زده
تفاوت بزرگی بین همدلی و غم زدگی وجود دارد. برند حرفه‌ای، فضای ذهنی جامعه را درک می‌کند، اما درگیر هیجانات منفی نمی‌شود. می‌توانید لحن صمیمی‌تری داشته باشید، پیام‌هایی درباره امید، همدلی، حمایت اجتماعی منتشر کنید بدون اینکه شعار بدهید یا اضطراب بیشتری القا کنید.
3. حضور فعال در استوری‌ها و تعاملات انسانی
اگر پست نمی‌گذارید، حداقل در استوری‌ها فعال باشید. ارتباط انسانی و مستقیم با فالوئرها در این روزها بیش از همیشه اهمیت دارد. می‌توانید از ابزارهایی مثل نظرسنجی، سؤال یا لایو استفاده کنید تا حس «در کنار هم بودن» ایجاد کنید.
4. ایجاد محتوای انعکاسی
بجای تبلیغ مستقیم، از فرصت استفاده کنید تا از دیدگاه برند خود به مسائل نگاه کنید. مثلاً اگر برند شما در حوزه روانشناسی، فروشگاه آنلاین یا آموزش است، می‌توانید درباره «مدیریت احساسات در بحران»، «تأثیر نوسانات بازار بر فروش» یا حتی «فرصت‌های رشد در دل بحران» محتوا بسازید. این کار، برند شما را عمیق‌تر، بالغ‌تر و ارزشمندتر نشان می‌دهد.
نمونه‌هایی از برندهای داخلی که در بحران‌ها حرفه‌ای ظاهر شدند
در شرایط بحرانی مانند جنگ، ناآرامی‌های اجتماعی یا قطعی اینترنت، برندهایی موفق هستند که نه تنها دچار سردرگمی نمی‌شوند، بلکه با درک درست از موقعیت، با مخاطب ارتباطی عمیق‌تر و انسانی‌تر برقرار می‌کنند. در این بخش به برخی نمونه‌های موفق داخلی اشاره می‌کنیم که نشان دادند حتی در روزهای سخت هم می‌توان برند را زنده و پویا نگه داشت. در میان آن‌ها، برندهایی از شهر مشهد نیز هستند که عملکرد قابل تحسینی داشته‌اند.
۱. دیجی‌کالا | بازنگری سریع، محتواهای حمایتی
در جریان قطعی اینترنت و اتفاقات اجتماعی سال‌های اخیر، دیجی‌کالا از نخستین برندهایی بود که تقویم محتوایی‌اش را متوقف کرد و محتوای روزمره را کنار گذاشت. این برند با انتشار پیام‌های کوتاه از طریق استوری و پست، همدلی خود را نشان داد و به‌جای فروش، گفتگو را در اولویت قرار داد. استفاده از رنگ‌های خنثی، لحن آرام و انتشار محتواهای عمومی، چهره‌ای مسئولیت‌پذیر از دیجی‌کالا ساخت.
۲. پیج محلی «فود مشهد» | اطلاع‌رسانی به‌موقع، روایت انسانی
این پیج که یکی از پیچ های بزرگ مشهد در حوزه معرفی غذا و رستوران است، در شرایط بحران به‌جای معرفی منوی جدید رستوران‌ها، شروع به معرفی رستوران‌هایی کرد که در معرض ورشکستگی بودند، با روایت‌هایی از زبان خود صاحبان کسب‌وکار. این اقدام نه‌تنها همدلانه بود، بلکه باعث شد مخاطبان بیشتر از قبل با پیج ارتباط بگیرند.
۳. آژانس تولید محتوای «نمارا» در مشهد | تمرکز بر آموزش در بحران
در زمان‌هایی که فضای عمومی پر از تنش و ابهام بود، آژانس نمارا از مشهد به‌جای سکوت یا تبلیغات مستقیم، تصمیم گرفت در قالب پست‌های آموزشی به کاربران یاد بدهد که چطور در شرایط سخت همچنان حضور مؤثر در اینستاگرام داشته باشند. این محتواها شامل راهکارهایی برای تولید محتوای هدفمند در بحران و مدیریت پیج در دوران نوسانات شدید بود؛ این راهکارها برای پیج های فعال در زمینه تولید محتوای اینستاگرام در مشهد بسیار کاربردی بود. چنین واکنشی نشان داد که برندها حتی در بحران، می‌توانند منبع الهام و راه حل باشند.
۴. فروشگاه‌های آنلاین محلی | نقش استوری‌ها در ایجاد همدلی
چندین فروشگاه آنلاین در مشهد مثل «حاجی ارزونی» یا «رومینا شاپ» در مواقع بحران، با گذاشتن استوری‌هایی درباره شرایط اقتصادی مردم، نشان دادند که صرفاً دنبال فروش نیستند. برخی از آن‌ها حتی برای چند روز فروش را متوقف کردند و استوری‌هایشان را به همدلی با مردم اختصاص دادند. همین حرکت کوچک، اعتماد مخاطب را چند برابر کرد.
نتیجه‌گیری: بحران، فرصتی برای ساختن اعتماد واقعی
در روزهایی که بسیاری از برندها دچار سکوت یا اشتباه در استراتژی می‌شوند، شما می‌توانید با یک برنامه محتوایی حرفه‌ای، لحن درست و روایت انسانی، نه‌تنها مخاطب فعلی را حفظ کنید، بلکه مشتریان جدیدی هم جذب کنید. راز موفقیت، هوشمندی در واکنش است، نه هیجان در تصمیم‌گیری. البته دریافت مشاوره از افراد یا مجموعه های متخصص و با تجربه در حوزه فروش مجازی می‌تواند خیلی مفید و کارآمد باشد.
